Ara Dinlenmesi Nedir?
Türk İş Kanunu madde 68 uyarınca;
“Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika,
b) Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,
c) Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, ara dinlenmesi verilir. Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.” denilerek ara dinlenmenin varlığı hüküm altına alınmıştır. Normal olarak ara dinlenmesi, çalışma süresinin ortalama bir zamanı içerisinde verilir. Verilen ara dinlenmesi çalışma süresinin başında veya sonunda verilmesi kanun amacına düşmeyeceğinden, çalışma süresinin ortasında verilmesi uygun olacaktır. Verilen dinlenme süresini aralıksız olmalıdır. İşçi kendisine verilmiş ara dinlenme hakkını kullanırken bir işi yapması amacıyla dinlenmesi bölünemez. Ara dinlenme süresinin kullanılmaması, işçiye işten geç çıkması veya işe geç gelmesi hakkını vermez. Her ne kadar Yargıtay’a göre toplu iş sözleşmelerinde ara dinlenmesi iş süresinden sayılacak denilse de, işçi ara dinlenmesiz çalıştırıldığında fazla sayılma çalışmaz ve zamlı ücret istenemez. Ara dinlenme süresinin işçiye fiilen kullandırılması gerekmektedir. Kanunda ön görülen ara dinlenmeler haricinde toplu iş sözleşmeleri veya iş sözleşmeleri ile işçiye onar, on beşer dakika sigara, kahve gibi farklı molalar da verilebilmektedir. Ara Dinlenmesine Yönelik Yargıtay Kararları “Somut olayda; hükme esas alınan bilirkişi raporunda elektrik teknisyeni olarak çalışan davacının 08.30-18.15 saatleri arası 9,45 saat çalışmadan 45 dakika ara dinlenme düşülmesi sonucu hafta içi 9 saatten 45 saat çalışma yaptığı, davacı iddiası ile davacı tanıkları ve davalı tanık beyanlarının ortalaması esas alınarak bu çalışmayı aşan hafta içi 6 saat ve hafta sonu 7 saat olmak üzere haftalık 13 saat fazla çalışmasına dair hesaplamanın mahkemece hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır. Yargılama sırasında dinlenen tanıkların ara dinlenmeye ilişkin beyanı bulunmadığı gibi davacının da 45 dakika ara dinlenme yapıldığına ilişkin bir iddiası bulunmamaktadır. Hal böyle olunca; ara dinlenme sürelerinin dosya içerisindeki mevcut delillerle ispat edilmediği taktirde günlük çalışma süresine göre belirlenmesi gerekir. Mahkemece, kabul edilen günlük çalışma süresi 9.45 saat olup ara dinlenme süresinin bir saat olarak belirlenmesi gerekirken 45 dakika olarak kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” (YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 04/02/2021 T., 2020/2163 E. 2021/3581K.) “Somut uyuşmazlıkta, eldeki dosya ve davalıları aynı olan ve davacıları da eldeki dosya davacısı gibi şoför olan benzer dosyalar Dairemiz tarafından aynı gün incelenmiş, bu inceleme sonucunda davacının 24 saat çalışma 24 saat dinlenme usulüne göre çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu durumda 24 saat çalışıp 24 saat dinlenme usulüyle yapılan çalışmalarda bir hafta 3 gün diğer hafta ise 4 gün çalışma yapılacağından, yukarda bahsedilen 63. madde hükmü gereğince, haftalık normal çalışma süresi dolmamış olsa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılması sebebiyle 4 saat ara dinlenme yapıldığında işçi ilk bir hafta (3x9=) 27 saat takip eden hafta ise (4x9=) 36 saat fazla çalışma yapmış, 10 saat ara dinlenme halinde ise işçi ilk bir hafta (3x3=) 9 saat takip eden hafta ise (4x3=) 12 saat fazla çalışma yapmış olacaktır. Bu sebeple davacının 24 saat çalışmada ara dinlenme süresinin uyku durumuna göre belirlenerek yukarıdaki esaslara göre hesaplanması, hesaplanırken de usulü kazanılmış hak ilkesine dikkate edilmesi gerekir. Eksik inceleme ile haftada 16 saat fazla mesai yaptığı kabulü hatalıdır. SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istemi halinde ilgiliye iadesine, 01.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” (YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ 01.03.2018 T., 2017/10355 E., 2018/4649 K.)